Diyafram ve Enstantane Nedir? Diyafram ve Enstantane Ayarları Nasıl Yapılır?

Diyafram ve Enstantane Nedir? Diyafram ve Enstantane Ayarları Nasıl Yapılır?

Diyafram da enstantane de fotoğraf makinesinin ihtiyacı olan ışık ayarları ile ilgilidir. Düzgün bir pozlama için, ışığın film üzerine ve dijital sensör üzerine, doğru miktarda ve yeterli sürede düşürülmesi gerekmektedir.

Makine içinde objektifin gerisinde, mekanik olarak açılıp kapanan metal bir düzenek bulunmaktadır. Buna diyafram denir. Bu düzeneğin beklentiler doğrultusunda çalışması ile ilgili yapılan ayarlamalara da diyafram ayarı denir.

Fotoğraf çekimi sırasında, fotoğrafı çekilen nesnenin üzerine düşen ve çevresinde bulunan ışık miktarına ve bu ışık miktarının yansıma gücüne bağlı olarak, fotoğraf makinesi üzerinden dijital sensörün duyarlılığına ve enstantane ayarlarına uygun şekilde diyafram ayarının yapılması gerekir. Topluca yapılan bu işlemler pozlama olarak adlandırılır.
Demek ki, diyaframın temel görevi film veya dijital sensör üzerine düşecek ışık miktarını düzenlemektir. Eğer diyaframdan geçen ışık miktarı fazla olursa, fotoğraf çok açık görünecektir. Ama ışık az gelire, bu defa da fotoğraf çok koyu çıkacaktır.

Diyaframın bir görevi de görüntünün merkezi ile kenarları arasında meydana gelecek ışık farklılığını dengelemektir. Bu denge olmazsa, fotoğrafın ortası çok açık, kenarları ise çok koyu çıkacaktır.
Diyaframın üçüncü görevi, fotoğraf üzerinde istenilen genişlikte ve darlıkta net alan oluşturmayı sağlamaktır. Buna alan derinliği denmektedir. Çekimi yapılan obje, ters ışık altında kalabilir. Yani çok açık ve çok koyu bir arka plan önünde bulunabilir. Bu durumda diyafram değerleri ile oynamak ve geniş veya dar net alan derinliği yaratmak gerekir. Bir fotoğrafın yakındaki en net nokta ile arkadaki en net nokta arasındaki mesafeye alan derinliği denir. Örneğin fotoğraf makinesine arka arkaya üç ayrı mesafede bulunan objelerden sadece biri net diğerleri flu ise, bu fotoğrafta alan derinliği dardır. Ama objelerin üçü de net ise alan derinliği geniştir. Diyafram açık ise alan derinliği azdır. Diyafram değeri f:16, f:22 gibi ise, diyafram az açıktır ve çekilen fotoğrafta net kısımlar daha fazladır. Diyafram kısılırsa alan derinliği artar. Geniş açılı objektifler daha büyük alan derinliği mesafesine sahiptir. Diyafram değeri küçüldükçe makine daha fazla ışık alır, bu değer büyüdükçe daha az alır.

Peki enstantane nedir? Diyafram makineye giren ışığın miktarını belirliyordu. Enstantane ise bu ışığın etki süresini belirler. En basit anlatımı ile, objektifin gerisinde dijital sensörün tam önünde iki perde bulunmaktadır. Pozlama başladığında birinci perde açılır, pozlama bittiğinde ise ikinci perde kapanır. Pozlama bittiğinde her iki perde de ilk hallerine dönerler. Enstantane hızı, her iki perdenin arasındaki gecikme hızıdır. Teknolojinin gelişmesine bağlı olarak enstantane değerleri de yükselmektedir. Bugün 1/12000 hızında makineler üretilmektedir. Bu, bir saniyenin12 binde biridir.

Yüksek enstantane hızları çekim sırasında fotoğraf makinesinin hareket etmesiyle oluşan titremelerden korunmak için kullanılır. Eğer bir üç ayak kullanılıyorsa, buna ihtiyaç yoktur. Fotoğraf makinesi elde tutuluyorsa, genelde hiç değilse objektifin odak uzaklığına eşit bir enstantane seçilmesi önerilir. Örneğin, 135 mm bir objektif elde kullanılıyorsa, enstantane değerinin 1/135 olması gerekir. Bu değer olmadığı için de en yakın 1/125 veya 1/250 ile çekim yapılmalıdır.